منهول فاضلاب چیست و چه کاربردی دارد؟

از جمله اجزای اصلی و لاینفک شبکه فاضلاب منهول یا آدم رو می باشد و کاربرد بسیاری در لوله کشی های فاضلاب شهری دارد. به طوری که در تمام کوچه و خیابانها و هر جایی که لوله های بزرگ فاضلاب وجود داشته باشد در کنار آن یک منهول دیده می شود. استفاده از منهول ها از گذشته رواج داشته و کاربرد آن سهولت دسترسی به بخشهای مختلف شبکه فاضلاب بوده است. در حقیقت هر منهول ایستگاه دسترسی به لوله فاضلاب و تجهیزات شبکه فاضلاب شهری می باشد که تکنسین ها از طریق آن وارد شبکه فاضلاب می شوند و به مشاهده و بررسی وضعیت سیستم می پردازند.

منهول چیست؟

منهول یا آدم رو یا گودال دسترسی گودالی در شبکه فاضلاب می باشد که از طریق آن می توان به لوله های فاضلاب دسترسی پیدا کرد. از منهول ها برای اتصال چند شبکه فاضلاب به یکدیگر استفاده می شود که امکان بررسی و تعمیر و نگه داری آن را به تکنسین های فاضلاب می دهد. در شبکه جمع آوری فاضلاب شهری تعداد زیادی منهول وجود دارد.

کارایی منهول (آدم رو) همانطور که گفته شد ایجاد ایستگاهی جهت بازرسی و بررسی سیستم فاضلاب می باشد. از منهول ها برای بررسی، تعمیر و مشاهده لوله های فاضلاب استفاده می شود و همچنین باعث ایجاد تهویه در سامانه می شود. امروزه نیز با گسترش شبکه جمع آوری فاضلاب شهری و افزایش تعداد لوله ها تعداد منهول ها نیز افزایش یافته و در هر کوچه و خیابان در فواصل کوتاه شاهد تعدادی از این منهول ها می باشید.

اگر دقت کرده باشید در خیابانها دیچه های گرد و آهنی فاضلاب وجود دارد که به آن دریچه فاضلاب گفته می شود و در حقیقت دریچه منهول می باشند. در زیر این دریچه ها منهول فاضلاب قرار گرفته است که تکنسین های مربوطه آن درب را باز می کنند و به بررسی وضعیت لوله ها می پردازند. 

انواع منهول فاضلاب

منهول ها انواع مختلفی دارند که جنس آنها مختلف است. همچنین اندازه منهول ها نیز با یکدگیر متفاوت است و بنابر نوع شبکه و اندازه لوله های فاضلاب و نیاز به فضای بیشتر از اندازه های مختلف آن استفاده می کنند. اما در خصوص نوع و جنس منهول ها باید گفت که منهول ها در سه نوع آجری، بتنی و پلی اتیلن ساخته می شوند که هر یک از این منهول ها در موارد خاصی مورد استفاده قرار می گیرد که در مورد هر یک به تفصیل توضیحاتی ذکر می شود.

- منهول آجری

اولین و ساده ترین نوع منهول آجری می‌باشد که از نوع سنتی منهول بوده و در گذشته از آن استفاده می شده است. به این صورت که در مکان مورد نظر با استفاده از آجر و بنایی اتاقکی ایجاد می شد و روی آن درب قرار داده می شد. این نوع منهول ساده ترین نوع آن است که در گذشته مورد استفاده بوده و به دلیل نبود امکانات از آن استفاده می شده است.

منهول آجری هزینه تمام شده پایینی دارد. اما معایب زیادی نیز دارد. از جمله معایب منهول آجری می توان به آسیب پذیر بودن در برابر زلزله و فشارها و ضربات احتمالی، محدودیت اندازه و حجم منهول، احتمال نشست و تخریب آن در گذر زمان، احتمال نشت فاضلاب به داخل آن و ... می باشد. با توجه به معایب زیاد آن و وجود انواع بهتر دیگر از منهول آجری استفاده نمی شود.

- منهول بتنی

با گذشت زمان و ناکارآمدی منهول های آجری منهول بتنی ساخته شد و جای نوع آجری آن را گرفت و توانست سهم بالایی از منهول های فاضلاب را به خود اختصاص دهد. این نوع از منهول ها نسبت به منهول آجری بسیار بهتر و مقاوم تر هستند اما باز هم معایبی دارند. هزینه بالاتر از نوع آجری، زمان بر بودن ساخت، وزن بالا جهت حمل و نقل، امکان نشت آب در آن از جمله معایب آن می باشد. البته باید دقت کرد که منهول بتونی با سپتیک تانک بتنی اشتباه نشود زیرا این دو با یکدیگر تفاوت دارند.

- منهول پلی اتیلن

باز هم با عدم کارآیی مناسب منهول بتونی نوع جدیدی از آن از جنس پلی اتیلن ایجاد شده که به آن منهول پلی اتیلن گفته می شود. این نوع منهول ها اخیرا تولید شده و بهترین و مناسب ترین نوع منهول می باشد و کارایی فراوانی دارد. ویژگی های فراوان این منهول ها باعث شده در کشورهای توسعه یافته تمام منهول ها را از جنس پلی اتیلن بسازند. اما در کشور عمده منهول ها بتونی هستند و هنوز منهول های پلی اتیلن جای خود را در بازار فاضلاب و لوله کشی آن باز نکرده اند.

منهول پلی اتیلن ویژگی های فراوانی دارد که از جمله آن می توان به وزن پایین، انعطاف پذیری بالای، قوام و استحکام بالا و ... می توان اشاره کرد. اگر چه ساخت این منهول ها باید در کارخانه انجام شود اما وزن پایین آن باعث می شود حمل و نقل آن آسان شده و به راحتی برای نصب آن اقدام نمود. در خصوص وزن پایین این منهول ها باید گفت که جنس پلی اتیلن نسبت به بتون بسیار سبک تر می باشد و در مقابل وزن خود استحکام بالایی نیز دارد. همین باعث شده از این نوع منهول ها استقبال بالایی شود. همچنین در خصوص نصب این منهول ها باید گفت که به علت وزن پایین آن به راحتی می توان آن را در هر مکانی نصب کرد و سختی های منهول بتنی را ندارد.

ویژگی های منهول پلی اتیلن

پلی اتیلن طوری ساخته شده که در برابر خوردگی و مواد شیمیایی مقاوم است لذا تماس فاضلاب و مواد اسیدی یا شیمیایی باعث خوردگی و از بین رفتن آن نمی شود در حالی که در نوع آجری و بتونی چنین نمی باشد. احتمال خوردگی و پوسیدگی پلی اتیلن در محیطهای شیمیایی بسیار کم است و می توان از آنها برای چندسال استفاده کرد. همچنین وزن پایین آن باعث شده نصب منهول با سرعت انجام شود. زیرا آنها را بصورت پیش ساخته به محل منتقل می کنند و با توجه به وزن کم آن نیز نصب آن سریع قابل انجام است.

خاصیت انعطاف پذیری پلی اتیلن باعث شده احتمال شکستگی این منهول ها کاهش یابد زیرا این خاصیت باعث می شود در صورت ضربه خوردن به منهول شکستگی در آن ایجاد نشود. ضمن این که این جنس از منهول استحکام بالایی دارد و به راحتی در برابر ضربه ها از بین نمی رود. گفته می شود طول عمر این منهول ها حدود پنجاه سال می باشد.

به هر حال با تمام این اوصاف به نظر می رسد بهترین نوع منهول ها همین منهول پلی اتیلن می باشد که استقبال زیادی از آن بعمل آمده و تعداد آن روز به روز در دنیا بیشتر می شود.